Gemeente Valkenswaard: Metamorfose voor de Westerhovenseweg
De Westerhovenseweg in Valkenswaard was een oude, onoverzichtelijke weg met een provinciaal profiel en veel te veel verkeer. Er werd te hard gereden, fietsers zaten in de verdrukking, voetgangers hadden geen ruimte en er waren geen oversteekvoorzieningen. Dat is volgens programmamanager Tom Vermue van Bereikbaar Valkenswaard nu compleet anders: “Mede door de Rijksbijdrage voor infrastructurele verkeersveiligheidsmaatregelen is de Westerhovenseweg volledig getransformeerd.”
Bereikbaar Valkenswaard is het programma rondom de nieuwe aangelegde provinciale weg N69. Het programma bevat zowel het wegontwerp als alle maatregelen om sluipverkeer te weren. De Westerhovenseweg is een van die maatregelen om Dommelen, het dorp naast Valkenswaard, minder het ‘afvoerputje’ te laten zijn van al het verkeer dat straks richting de N69 moet rijden, zo legt Tom uit. “Gemeente Valkenswaard heeft het afgelopen jaar het mobiliteitsplan geactualiseerd. Daarin is verkeersveiligheid een van de vier pijlers, maar ook bereikbaarheid. Omdat we al die wegen moeten aanpakken vanwege de nieuwe N69 is stap één zorgen dat het sluipverkeer eruit gaat. Stap twee is kijken naar knelpunten voor de verkeersveiligheid én oplossingen daarvoor. Voor een kleine gemeente als Valkenswaard met ongeveer 30.000 inwoners is het een forse opgave.” Daarom is volgens Tom de Rijksbijdrage uit de Investeringsimpuls Verkeersveiligheid dan ook zeer welkom.
Tot 2018 reden er ongeveer 20.000 auto's per dag recht door het centrum van Valkenswaard. De weg is nu helemaal heringericht met slechts 2.000 auto's per etmaal.
Van 20.000 naar 2.000 auto’s
Tot 2018 was Valkenswaard een van de laatste dorpen in Nederland waar al het verkeer over de provinciale weg nog recht door het centrum reed, vertelt Tom verder. “Dan gaat het om ongeveer 20.000 auto’s per dag! Dat doet natuurlijk wat met de leefbaarheid en luchtkwaliteit. De weg is nu helemaal heringericht met nog maar 2.000 auto’s per etmaal.” In gemeente Valkenswaard zijn nog veel meer oude wegen zoals de Westerhovenseweg met een provinciaal profiel. Wegen die er al 40 jaar hetzelfde bij liggen en waar je veel dezelfde knelpunten ziet, zoals onvoldoende ruimte en plek voor fietsers en voetgangers en geen oversteekvoorzieningen. De gemeente is al sinds 2014 bezig om dat aan te pakken, zegt Tom. “We liggen inmiddels aardig op koers. Van de 40 mobiliteitsprojecten hebben we er al een aantal uitgevoerd en een deel moeten we nog doen.”
Tevreden bewoners
De aanvraag voor de Rijksbijdrage richtte zich op een aantal concrete maatregelen: de snelheid in Dommelen-Zuid terugbrengen van 50 naar 30 km per uur, het aanleggen van vertragende drempels, de aanleg van een verkeersplein en een dubbelzijdig fietspad. Allemaal in overleg met bewoners. “Voor de nieuwe N69 is er een bewonerswerkgroep in het leven geroepen. Die heeft advies gegeven over gewenste maatregelen. Dat hebben we daarna samen in een participatietraject verder uitgewerkt.” Zowel de kwaliteit van de Westerhovenseweg als de verkeersveiligheid en de leefbaarheid is volgens Tom aanzienlijk verbeterd. “De fietser heeft nu een mooie plek, de voetganger heeft de ruimte, er zijn parkeervakken en er is veel groen. Bewoners zijn grotendeels tevreden; de snelheid is veel lager en de leefbaarheid een stuk hoger.”
"De fietser heeft nu een mooie plek, de voetganger heeft de ruimte, er zijn parkeervakken en er is veel groen. Bewoners zijn tevreden; de snelheid is lager en de leefbaarheid hoger.”
Hulp van subsidioloog
De aanvraag voor de investeringsimpuls deed Tom niet alleen. Hij schakelde de hulp in van een subsidioloog. Dat is ook dé tip die hij meegeeft aan andere kleine gemeenten: besteed de subsidieaanvraag uit aan een partij die het voorwerk voor je doet. Een partij met kennis en kunde als het om aanvragen en het coördineren van dit soort subsidies gaat. Dat scheelt volgens Tom heel veel tijd en is het zeker waard: “Als ik dat allemaal zelf had moeten uitzoeken, had ik de subsidie misschien niet kunnen indienen. Het is echt veel werk om dat allemaal te organiseren en te begeleiden. Het was fijn dat iemand dat voor mij kon doen.” Maar wat doet zo’n subsidioloog dan precies? “De subsidioloog vertaalt het bestek (de technische uitvoering, red.) naar de maatregelen van de menukaart,” legt Tom verder uit. “Hij brengt het bestek dus terug naar wat dat betekent in strekkende meters. Dan kan je de subsidieaanvragen gewoon scherp indienen.” Wel is er een beperking in de lijst met maatregelen, vindt Tom. “Je kan bijvoorbeeld alleen een Rijksbijdrage krijgen voor een tweerichtingsfietspad bij een 50 km-zone, maar niet voor een 30 km-zone. Terwijl ik denk: uiteindelijk is de verkeersveiligheid groter, óók bij een 30 km-zone waar wél veel verkeer is. Je kunt dan niet zeggen dat fietsers maar op de rijbaan moeten fietsen, want in sommige gevallen is er gewoon te veel verkeer.”
Het verkeersplein op de Westerhovenseweg
Subsidies stapelen
Gemeenten hebben natuurlijk meerdere uitvoeringsprojecten op de plank liggen. Dan is het handig om vóór het subsidietraject inzichtelijk te hebben welke ambities je als gemeente hebt, geeft Tom als tip mee. De gemeente Valkenswaard probeert zoveel mogelijk externe financiering binnen te halen om naast dit traject nog veel meer projecten uit te kunnen voeren. “En dat lukt vrij aardig”, aldus Tom. Hij bekijkt met zijn collega’s welke projecten binnen welke subsidie passen, want er zijn ook nog andere rijks- en provinciale subsidies. “We proberen alle trajecten zo af te stemmen dat we voor alle projecten subsidie kunnen binnenhalen. Door de investeringsimpuls konden we een deel van het gemeentelijk krediet weer doorschuiven naar andere projecten. Dat was onze strategie. Zo zijn de kosten voor het laten meedenken van een externe subsidioloog ook niet zo groot ten opzichte van wat we uiteindelijk aan Rijksbijdrage hebben ontvangen.”
Derde tranche voor Dommelseweg
De nieuwe Westerhovenseweg is een wereld van verschil met de oude weg. “Het was een langdurig participatietraject en nog steeds zit de gemeente soms met bewoners om tafel”, zegt Tom. “Maar het merendeel is zeer tevreden. Het aantal auto’s is aanzienlijk teruggebracht: bijna 7.000 motorvoertuigen per etmaal minder en de snelheid is ook lager. Waar auto’s eerst ongeveer 60 á 70 km per uur reden op de Westerhovenseweg, rijden ze nu rond de 40 km per uur. Dat is echt een groot verschil. En die verminderde snelheid draagt ook bij aan de verkeersveiligheid. Hoe zachter ze rijden, hoe hoger de verkeersveiligheid.”
Tot slot, gaat Valkenswaard weer een aanvraag doen voor de derde tranche van de investeringsimpuls? “Jazeker, voor de Dommelseweg. Dat is een verlengde van de Westerhovenseweg. Daar willen we dezelfde maatregelen toepassen. Dat project staat op de planning voor 2024-2025.”